RUH SAĞLIĞI, EĞİTİM, SOSYAL DEĞİŞİM İÇİN DIŞAVURUMCU SANAT TERAPİSİ PROGRAMI HAKKINDA
“Sanatın iyileştirici gücü, ızdırabı ortadan kaldırmasında değil, bu ızdırabın tam da ortasındayken bizi tutup kapsayabilmesinde yatar. Böylelikle kaosu inkar etmeden ve ondan kaçmadan ona tahammül edebiliriz”.
Stephen K. Levine
“Ruh sağlığı, Eğitim ve Sosyal Değişim için Dışavurumcu Sanat Terapisi” programı, ruh sağlığı alanı uzmanlarının terapötik ilişkide sanatsal üretim sürecinin sunabileceği olanaklar konusunda yeterlilik kazandırmakla ilgilenmenin yanı sıra farklı kişisel, sosyal ve ekolojik dönüşüme katkı sağlayabilecek sanat, eğitim, sağlık, sosyal hizmetler alanlarından gelen profesyonellerle geliştirilecek disiplinlerarası işbirliğini desteklemektedir.
Programın Temel Amacı, katılımcıların öncelikle kendi hayatlarında daha fazla “an” da mevcut olabilen, duyarlı, sezgileriyle bağlantıda ve “estetik sorumluluğa” sahip bireyler olabilmelerini desteklemek böylelikle de kendi çalışma alanlarında (özel klinikler, danışma merkezleri, eğitim kurumları, sivil toplum kuruluşları, bağımsız projeler….) otantik ve ilham veren profesyoneller olmalarının yolunu açmaktır.
2023’de üçüncü dönem katılımcılarıyla buluşmuş olan program, Türkiye’de dışavurumcu sanatlar alanındaki en kapsamlı öncü çalışmalardan birisidir.
Program, Expressive Arts Institute Istanbul ile merkezi İsviçre ve Malta’da olan The European Graduate School (EGS) Arts, Health and Society Division işbirliğiyle hayata geçmiştir.
Katılımcılar böylelikle uluslararası düzeyde, alandaki önemli eğitmen ve uygulamacılarla da buluşma ve mesleki topluluğun parçası olma fırsatı elde etmektedirler.
Ayrıca, EGS ‘de sunulmakta olan Dışavurumcu Sanat Tarapisi (EXA) alandaki üç farklı Yüksek Lisans (M.A) Programındaki derslerle uyumlu olan modülleri, Expressive Arts Institute Istanbul’da başarıyla tamamlayanlar, EGS[1] tarafından kredilendirilmekte, dileyen enstitü öğrencileri EXA tezli yüksek lisans programına devam etmeleri durumunda, eğitimlerini daha kısa sürede tamamlama fırsatı elde etmektedirler.
EGS’de dersler yoğunlaştırılmış bir yaz dönemi programı çerçevesinde sunulmaktadır.
Ayrıntılı bilgi için : https://www.expressivearts.egs.edu/master-programs


“Ruh Sağlığı, Eğitim ve Sosyal Değişim için Sanat Terapisi Programı” nı tamamlama aşamasında olup hali hazırda Yüksek Lisans mezunu olanlar, ilgili başvuru kriterlerini karşıladıkları durumunda European Graduate School, Certificate of Advanced Post-Graduate Studies (CAGS Programı) ve devamındaki Doktora Programı’na devam etmeleri durumunda, Dışavurumcu sanatlar felsefe, kuram ve uygulamayla ilgili gerekli olan akademik altyapıya sahip bir biçimde, gerekli kültürel ve psikolojik oryantasyondan geçmiş bir biçimde uzmanlıklarını pekiştirebilirler.
Ayrıntılı bilgi için :
https://www.expressivearts.egs.edu/advancedpostgraduatestudies
https://www.expressivearts.egs.edu/doctoral-program
“Ruh sağlığı, Eğitim ve Sosyal Değişim için Dışavurumcu Sanat Terapisi” programı, katılımcıların kendi deneyimleri, uzmanlık alanları ve vizyonları doğrultusunda EXA’yı profesyonel çalışmalarına ve hayatlarına entegre edebilecekleri yönde desteklendiği bir öğrenme yolculuğu sunar, deneyime dayalı, demokratik bir öğrenme modeli benimser.
Katılımcılardan atölye saatleri dışında birer yetişkin olarak kendi öğrenme süreçlerini takip etmeleri, verilen çalışmaları tamamlamaları ve ilgili raporları sunmaları beklenmektedir.
PROGRAM birbiriyle bağlantılı, 3 MODÜLDEN OLUŞMAKTADIR.
(Tek bir modüle dışarıdan katılım söz konusu değildir)
Modüller arasında kişisel çalışmalar ve geçiş atölyeleri bulunmaktadır.
1. GİRİŞ MODULÜ -Dışavurumcu Sanat Terapisinin Temelleri
Giriş modülü, uyumlu bir grubun temellerinin atıldığı aşamadır. EXA’nın temel prensipleri, temel kavramları, felsefi önermeleri üzerinde durulurken, ilham alınan ve alanın gelişmesine katkı sağlayan öncü isimler ve tarihsel arka plana dair kuramsal bilgilere dair bilgi paylaşımının yanı sıra tanışma ve dışavurumcu sanat deneyimi üzerinden sürece giriş yapılacaktır.
2. MODÜL K-Intermodal Dışavurumcu Sanat Terapisi
Her ay seçilen sanat disiplininde katılımcılar kendi eserini yaratma, sanatsal süreçte kalabilme kapasitesini ortaya çıkarma, fenomenolojik düşünce eğitimini ve pratiğini alma, sanat yapma sürecinde bedensel farkındalığı kazanma fırsatı bulurlar ve mesleki alandaki pratikleriyle ve uzmanlık alanlarıyla bağ kurmaya başlarlar.
3. MODÜL P- Praxis- Uygulamada Dışavurumcu Sanatlar- Alan Çalışması
Programda, EXA’nın kuramsal ve felsefi temelleri atılırken, odak estetik eğitimdir. Yunanca’da estetik kelimesi “aisthētikôs” kökeninde duyularla algılamak anlamına gelmektedir. Bu algıyı geliştirecek olan, farklı sanat disiplinlerini kolaylaştırıcı yöntemlerle beraber deneyimlemektir. Böylece kişisel deneyimden süzülerek, alanda uygulamaları içeren- MODUL P- Praxis ile köprü kurulur.
EXA ALAN ÇALIŞMASI İKİ FARKLI SEYİR YÖNÜ İÇERİR.
Katılımcıların mesleki eğitim ve deneyim altyapısı burada belirleyicidir.

A- Dışavurumcu Sanat Terapisinin Ruh Sağlığı Alanında Kullanımı ;
Klinik Yönelimli Uygulamalara Odaklanan Yol (GRUP K)
(Psikoterapi ve psikolojik danışma konusunda belgelenmiş yeterliliği olan katılımcılar bu patikadan ilerleyebilirler)
B- Dışavurumcu Sanatların Eğitim, Sosyal ve Ekolojik Dönüşüm için Kullanımı; Hak temelli çalışmalar, çatışma dönüşümü…
Pedagojik, Klinik Olmayan Gelişimsel ve Terapötik Uygulamalara Odaklı Yol (GRUP S)
PROGRAMIN SÜRESİ VE TAMAMLAMA KOŞULLARI
Programın tamamlanma süresi yaklaşık 2,5 yıldır. Profesyonel çalışma saatleriyle uyumlu bir biçimde yapılandırılmıştır.
Çalışmalara Haziran’ın ikinci haftası, Temmuz ve Ağustos aylarında ara verilir. Ancak bu aylarda ayda bir Perşembe akşamı zoom üzerinden takip buluşmaları yapılır.
Programa devamlılık ve derse katılım esastır (%80).
Kaçırılan saatler için gerekli telafi ödevi ve projeleri sunulur.
Katılımcılardan kişisel öğrenme gereklerini yerine getirmeleri, okuma listesini takip etmeleri, kişisel sanat günlüğü tutmaları, dışarıda veya evde atölye- stüdyo çalışmalarını (kişisel sanat çalışmalarını) sürdürmeleri, izlenim ve özdeğerlendirme çalışmalarını tamamlamaları beklenmektedir. Alanda uygulama yapabilmeleri için grup ve bireysel süpervizyonlarını aksatamamaları gerekmektedir.
Katılımcıların önceden bir sanat eğitimi almış olması veya özel bir sanatsal yeteneğe sahip olması gerekmemekte, ancak sanatın farklı dillerini ve malzemelerini deneyimlemeye ve bu alanda kendilerini geliştirmeye açık olmaları beklenmektedir.
Kişisel psikoterapi süreçlerine devam etmeleri ve sanat temelli bir terapistle çalışmaları önerilmektedir.
Programın Dili
Program dili Türkçedir. Yurt dışından gelen eğitmenlerle gerçekleşen atölyelerde ardıl çeviri yapılmaktadır. İngilizce bilmek literatür takibi ve uluslararası sempozyum vb. buluşmalarda avantaj olmakla beraber programa kabul koşulu değildir.

AKADEMİK EŞLİKÇİLER
EXPRESSIVE ARTS INSTITUTE ISTANBUL- PROGRAM TEMEL ATÖLYE YÜRÜTÜCÜLERİ
Fulya Kurter Musnitsky (M.A ve CAGS) Aylin Vartanyan Dilaver (M.A ve CAGS) Dr. Beliz Demircioğlu İnaç
EUROPEAN GRADUATE SCHOOL’dan KATKI SAĞLAYAN ATÖLYE YÜRÜTÜCÜLERİ
Dr.Margo Fucks Knill Dr.José Miguel Calderon Dr. Judith Alalú Dr.Carolina Herbert
ÖZEL KONUKLAR
Dr. Stephen K.Levine Dr. Ellen G. Levine
EXA PRAXIS- Modülünde- ALAN UYGULAMASINA EŞLİK EDEN,
BİREYSEL SÜPERVİZYON SUNAN İSİMLER
Dr.Şeyma Çavuşoğlu Ezgi İçöz Özgür (M.A) Ximena Maurial Aslıhan Özcan Morey (M.A) Aylin Vartanyan Dilaver Dr.Beliz Demircioğlu Zeynep Evgin(M.A ve CAGS)
EXA PRAXIS- ALAN UYGULAMASINDA GRUP SÜPERVİZYONUNDA KATKI SAĞLAYANLAR
Fulya Kurter Musnitsky (M.A ve CAGS) Aylin Vartanyan Dilaver (M.A ve CAGS) Dr. Beliz Demircioğlu İnaç
SÜPERVİZÖLERİN GRUP SÜPERVİZYONU ALDIĞI SÜPERVİZÖR
Dr. Ellen G. Levine
EXA PRAXIS- ALAN UYGULAMASINDA GRUP SÜPERVİZYONUNDA KONUK OLARAK KATKI SAĞLAYANLAR
Dr.Carolina Herbert Dr.Peter Mai (M.D.)
PROGRAM KOORDİNATÖRÜ
Fulya Kurter Musnitsky (M.A ve CAGS)
PROGRAM KOORDİNATÖR YARDIMCISI
Eda Çakaloz (M.A)
ÖNEMLİ TARİHLER
-
- Yeni çalışma grubu, Şubat 2025’te açılacaktır.
- Ön kayıt ve iletişimde kalabilmek için formu doldurabilirsiniz. https://forms.gle/HueaKiuRcmyVJCRi8
- Ekim 2024’te adaylar tarih sırası da dikkate alınarak, ek belgeler eşliğinde zoom üzerinden ön görüşmeye davet edileceklerdir.
- Sayıya göre kesin kayıt listesi ve bekleme listesi oluşturulacaktır.
- Aralık 2024- Kesin Kayıtların tamamlanması-
- Şubat 2025- Program Başlangıcı

RUH SAĞLIĞI EĞİTİM VE SOSYAL DEĞİŞİM İÇİN DIŞAVURUMCU SANAT TERAPİSİ
PROGRAMI KATILIMCILARAN GELEN BAZI GERİBİDİRİMLERDEN ALINTILAR
Katılımcılardan Her Atölye Sonrası Anonim olarak Alınan Değerlendirmelerden Alıntıdır.
“Bugüne kadar yaptığımız bütün çalışmalarda hep aynı hissettim. EXA’da en çok hissettiğim bu zaten: Desteklenmek! Her insanın kendi inanmasa bile yaratıcı olduğuna inanırım. Sadece destek gerek. Şimdi kendimi destekleyebilmek tarifsiz bir duygu”.
(EXA, 21)
“En korktuğum, bedenimle sesimle bir şey yapma fikrini artık o kadar da korkunç bulmuyorum. Bu kısa süreçte bu başarılabiliyorsa devamını görmek istiyorum, heyecanlıyım.
Her anlamda… Eğitim süresinde hiç beklemediğim yerlerden yaratıcı bir yanımla tanıştım. Kolajlar, hamurla oynamalar, karakter yaratmalar ve tüm özellikleri öğrenme için bambaşka bir alan sundu.
Bütün modalitelerin harmanlandığı deneyimlerin etkisi uzun sürecek. Anlamak için çaba sarfetmeye fırsat bırakmadı; bu da “trust the process” ilkesinin yerleşmiş olduğundan emin olmama sebep oldu. Aktif derslerdeki anlama çabamı okumalara yönelttim. “Minimum beceri, maksimum hassasiyet” prensibi artık bilgi değil; motto.”
(EXA, 21)
“Drama modülü en korktuğum çalışmalardan biriydi. Bedeni kullanmak, oynamak kendi içimde mesafeli olduğumu düşündüğüm şeylerdi. Ama deneyimlediğimde inanılmaz şaşırdığımı ve kendimi de şaşırttığımı söyleyebilirim. Oyunu yaşamıma katmanın yollarını düşünmeye başladım.”
(EXA, 21)
“Aslında deneyimin ne kadar önemli olduğunu her seferinde çok daha iyi anlıyorum. Teknikten uzaklaştığımızda ilk başlarda kaygılansam da sonrasında çok rahatlıyorum
Soluksuz bir şekilde sürekli eğitimin içerisinde kalabildim. Hiç kopmadan takip edebilmemi sağlayan bir alan oluştu. Teorik bilgiler, pratikle bütünleşme ve belki de ortak bir çember yaratarak duygularımızı paylaştığımız alanlar… Bir bütünlük yarattı”.
(EXA, 22)
“EXA sürecimde öğrenmemi en çok destekleyen şey intermodal yapı. Duyularımın harekete geçmesi deneyimimi çok canlı yapıyor.”
(EXA, 21)
“Bedenin yaşamın hafızası olmasını, bütün duygu, anılar ve imgelerin bedenimde saklı olduğunu ve hareket aracılığıyla açığa çıkabileceğini deneyimlemek. Akışkanlık ve bütünlüğü anımsamak ilham verici oldu.”
Bedenden imgeye geçmek ve sonra bulduğumuz imgeyi bedende yaratmak ilk kez deneyimlediğim bir çalışma. Heyecan verem bir öyküye dönüşmesine tanık oldum. O günden beri üstünde çalışıyorum.
Ah bana ne iyi geldi bu modül. Sanırım modüller arasındaki en etkilendiğim ve en içine girdiğim modüldü. Özellikle bedenle çalışmak, bedenin izlerini izlemek bana çok iyi geldi”.
(EXA, 21)
“Bu modül benim için tam anlamıyla ”BAM” etkisi yarattı. Görselle olan bağlantımı inanılmaz derecede hatırlattı ve sarstı. Böyle bir deneyimin içerisinde olduğum için çok şanslı hissediyorum. Deformasyon inanılmaz bir kavram! Ve inanılmaz ilham verici”.
(EXA, 22)
“Exa’da yapılan çalışmalar bende her zaman çok hafif ama çok yoğun olma hissi, izi bırakıyor. Şefkatli, sakin başlayan günün yankıları günlerce sürüyor.
Yumuşak eşlikçilikleri “müdahalesiz müdahaleleri”, kapsayıcılığı ve merak duygusu bana çok iyi geldi.
(Giriş Modülü, EXA, 21)
“Gerek derslerin işleniş şekli, gerek paylaşılan kaynaklar, gerekse bizim topluluk olarak birbirimizle kurduğumuz çalışma ilişkisi öylesine verimli ki… Birbirimizi destekleyerek öğrenme ve kavrama sürecimizi geliştiriyoruz. Dyad partnerliği uygulaması bir şahane! Seni kollayan bir destekçin varmış hissi çok anlamlı bir yere oturuyor”.
(EXA, 22)
“Dünyanın bir hayal gücünün olması, imgelerin daha canlı ve çok boyutlu oluşu, alternatif dünyaya geçiş, geçiş alanları, sanat, ‘sanat yapmanın’ merkezde olması ve diğer birçok alandan beslenmesi, ikiliklerden bağımsız şeyleri çok anlamlı ve çok boyutlu görebilmeye teşvik edişi, sanatın bir zümreye ait olmadığını gündemleştirmesi, hem kişiyi hem toplulukları dönüştürme potansiyeli, bunu yaparken bilen bir tavırla değil, merak eden ve bu merakı sürdürmeye yönelik kontrol etmemeye çalışan bir tutum içinde olması, arkaik olanla, tinsel olanla bağlantısı, buralarda derinleşme ve kavramlar-arası bağlantı kurma ve varolan çerçeveyi anlamlı kılma isteği doğurdu bende.
İçimdeki kaynakla temas ettiğimi hissettim. Aynı şekilde grupla ilişkilendiğimde ortaya çıkanlara hayret ettim.”
Güzel bir keşif yolculuğuna başladığımı hissediyorum. Bu ilk tanışmanın sadece heyecanımı, merakımı uyandıracak ilk adım olduğunu düşünüyorum ve yolun devamını merak ediyorum. Sanat terapisine bakış açımı değiştirecek dönüştürecek bir yolda olduğumu hissettiren çalışmalar deneyimledim.”
(EXA, 22)
“Hem bireysel hem de grup çalışmaları ve ögrendiklerimizi fark ede ede gitmek cok rahatlatti. Surecin hizi zaman zaman yavas gelse de icinde kendime ogrenme alanlari yaratma lüksü tanıdığımı hissettirdigi icin değerliydi. Sürecin hızında ilham aldığımı söyleyebilirim.
Ne çok esnek, ne çok katı bir çerçevede, ihtiyaca göre şekillenen bir yapı olduğunu düşündüm. Aynı zamanda soru sormaya ve kendimizle kalmamıza alan açması, bunun yanında derin dinlemeye teşvik etmesi öğrenmeyi destekleyen ögelerdendi.
(EXA, 22)
“İçimden gelenin akabileceği bir çerçevenin oluşu ve orada her zaman yeni bir şiir ve hikayenin doğabileceği ihtimali ilham verici oldu. “anlık özgürlük alanları” yaratabilmenin de yine her zaman mümkün olabileceğini görmek iyi geldi.”
(EXA,22)
KOLAYLIŞTIRICLAR/EGİTMENLER ve EGİTİM ORTAMI HAKKINDA BAZI İZLENİMLER
“Deneyimsel ilerliyor olmak ve hem kapsamlı hem de uzun uzun ve boğucu olmayan teorik bilgiler eşliğinde sadelikle çizilen çerçeve ve içerisinde hareket alanı bulmak, yani belirli bir yolu takip etmek ama ekmek istediklerimize kendimizin karar vermesi öğretici ve yaratıcı bir alan oluşturdu”.
“Tam da kuramın söylediği gibi, hiyerarşik olmayan bir yapı içinde hissetmek bana iyi geldi. Kolaylaştırıcıların bu dengeyi çok iyi gözettiklerini düşündüm. Katılımcılara eşit mesafede konumlanmaları konusunda da bana örnek oldular. Oldukça iyi birer dinleyici olduklarını da düşündüm.
Yürütücülerin sakinlikleri, kimin ne durumda olduğunu gözlemlemeleri ve anda doğan ihtiyaçlara yanıt vermeye hazır olduklarını düşündüm. Ayrıca işbirlikleri ve sürekli fikir alışverişinde olmaları da bana iyi hissettirdi. Genel olarak yumuşaklık hissettim.
Margo’nun sakinliği ve kapsayıcılığından çok etkilendim. Bana “çabasız çaba” kelimelerini daha önce bu yoğunlukta hatırlatan olmamıştı.
“Interdisipliner bir yapıya sahip olması, görüş alanımızı genişletti ve içeriği zenginleştirdi. Sayının ise 16 kişi ile sınırlı tutulmasının herkesin görülmesine olanak verdiği ve öğrenmeyi kolaylaştırdığı görüşündeyim. Ayrıca bu durumun grup ruhunun oluşumunu da kolaylaştırdığını düşünüyorum.”
“Hem sanatçılar hem de terapistlerden oluşan karma bir grup çeşitliliği arttırıyor ve farklı öğrenmeleri tetikliyor”

